iTunes toch niet zo geschikt als voorbeeld voor krantenuitgevers?

In de studie over innovatie en transformatie in de dagbladpers 'De Krant Doorgeklikt' (2007) hield ik het volgende pleidooi:

"Internet maakt het mogelijk dat een product in stukken geknipt aangeboden kan worden (microchunking van de krant). Een middel waar vooral in de muzieksector gebruik van wordt gemaakt, maar in de krantenuitgeverij niet of nauwelijks. Op basis van de long tail benadering, zouden de aanbevelingen voor de krantensector als volgt kunnen luiden:

- Maak alle artikelen individueel beschikbaar;
- Help de lezer die artikelen te vinden die voor hem/haar van belang zijn.

De uitgever zal vervolgens een keus moeten maken of hij alleen als leverancier van artikelen of aanvullend als aggregator van nieuwsartikelen, inclusief artikelen van weblogs, wil optreden. Een uitgever als PCM zou er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen alle artikelen uit zijn krantenstal aan te bieden, gecombineerd met artikelen van geselecteerde blogs, en de lezer te laten filteren op basis van eigen voorkeuren of het leesgedrag en aanbevelingen van anderen. Door een veelheid van onderwerpen en artikelen via internet aan te bieden kan aansluiting bij interessegebieden en communities gevonden worden, die met de papieren krant onbereikbaar waren. Voor adverteerders levert dat het voordeel op dat ze veel beter dan bij massamedia het geval is, kunnen weten of zelfs bepalen wie hun advertentie onder ogen krijgt.

Natuurlijk kan dit model alleen werken als er een manier gevonden wordt om de inkomsten per artikel te regelen. Een mogelijkheid zou kunnen zijn dat een iTunes-achtig programma de samenstelling van het nieuwsoverzicht organiseert èn de betaling van de artikelen afhandelt. Dit overzicht zou vervolgens zowel online als offline, zowel op de PC als op de laptop of e-reader gelezen kunnen worden. Een andere mogelijkheid is dat er aan elk artikel een (vaste) advertentie wordt gehangen en dat elke klik of lead een bepaald bedrag voor de uitgever oplevert. Er zijn allerlei varianten qua prijs, vorm en distributiewijze van de artikelen denkbaar en het is aan de uitgevers om daarmee te experimenteren.

De lezer zal overigens niet meer geld kwijt willen zijn dan hij nu betaalt voor een krantenabonnement. De prijs van de artikelen kan daarom, indien de adverteerder niet geheel of gedeeltelijk voor de kosten opdraait, niet al te hoog zijn. En zolang consumenten min of meer hetzelfde voor media c.q. nieuws blijven betalen als ze nu doen -alleen kunnen ze dan uit veel meer artikelen kiezen- blijven de inkomsten van uitgevers op peil en kan wellicht een redactie in stand worden gehouden die nodig is om haar journalistieke functie in het democratisch proces in stand te houden.

Voorwaarde is natuurlijk wel dat uitgevers bereid zijn hun artikelen op deze manier ter beschikking te stellen. Ze kunnen daarbij een voorbeeld nemen aan de muziekindustrie, die uiteindelijk ervoor gekozen heeft overeenkomsten af te sluiten met nieuwe dienstverleners (zoals Apple), nadat die mogelijkheid jarenlang was geblokkeerd."

Na lezing van het artikel van Clay Shirky ben ik echter aan het twijfelen geslagen. Hij geeft aan dat muziek essentieel van een ander karakter is dan een nieuwsartikel: een nummer van bijvoorbeeld de Beatles is uniek, terwijl nieuwsberichten inwisselbaar zijn. Verder wil je muziek die je leuk vindt vaker horen (en daar mogelijk ook voor betalen), terwijl je een eenmaal gelezen artikel niet nog een keer wilt lezen, laat staan er voor betalen.

En toch... Als ik een artikel waardeer, dan zal ik mogelijk in de toekomst wel voor een artikel willen betalen dat van dezelfde hand (of uitgever) verschijnt. Verder is de essentie van het iTunes model denk ik niet dat het de mogelijkheid tot microbetalingen biedt, maar dat het een venster biedt op informatie&nieuws dat voor mij als lezer interesssant kan zijn (vergelijk de Genius-functie in iTunes).

Al met al denk ik nog steeds dat het het overwegen waard is om met het iTunes model te experimenteren. Het heeft een fundamenteel ander uitgangspunt dan het krantenmodel, te weten: de lezer staat centraal en stelt zelf zijn nieuws&informatiemenu samen en niet de uitgever c.q. de redactie. Kortom, van krant naar klant!